Als eerste in een serie portretten van framebouwers stellen we jullie Kai Bendixen voor. Voor ons was Kai geen compleet onbekende, want we maakten in 2009 al kennis op de eerste editie van de EHBE. Dit jaar presenteerde hij wederom een aantal fietsen die er alles behalve amateuristisch uitzagen en die vooral opvielen door hun subtiliteit. Geen toeters en bellen, maar strakke fietsen met doorgedachte details. Nadat de gevierde framebouwer Florian Wiesmann over hem zei dat zijn leerling (Kai, red.) de leermeester (hemzelf) ruimschoots overtrof in het laswerk, zagen wij in Kai Bendixen een waardige kick-off voor deze serie portretten.
De goedlachse Kai Bendixen (Göttigen, 1977) begon, zoals zo velen, begin jaren 90 met moutainbiken. Waar zijn wedstrijdcarrière beperkt bleef tot juniorenwedstrijden, ontwikkelde Kai des te meer fascinatie voor de techniek. Al op zijn vijftiende was hij na schooltijd werkzaam in een fietsenzaak. Voor zijn studie verhuisde Kai in 1999 naar Freiburg, waar hij naast een uitermate geschikte omgeving voor mountainbiking ook het juiste klimaat vond om te starten met framebouw. Freiburg is min of meer de fietsindustrie-hoofdstad van Duitsland en daarom een prima plek voor iemand die fietstechniek eet, drinkt en ademt. Naast werk onder zijn eigen naam, levert Kai ook prototypes voor merken als Tout Terrain en Fixie inc.
Dirty Pages: Voordat je frames onder eigen naam bouwde, heb je onder meer voor Florian Wiessmann gewerkt. Hoe ben je met framebouw begonnen en op welke manier ben je met Florian in contact bent gekomen?
Kai: Naast school, civiele dienstplicht en mijn studie, heb ik altijd een baantje bij verschillende fietsenzaken gehad. De gedachte om ook zelf fietsen te bouwen heeft me altijd al bezig gehouden, het was me alleen niet zo duidelijk hoe je daar ook daadwerkelijk mee begint. In 2000 liep ik tijdens het Europees kampioenschap voor fietskoeriers (ECMC red.) toevalligerwijs Florian Wiessmann tegen het lijf, die ik tot die tijd alleen uit tijdschriften kende.
In het najaar van 2000 heb ik Flori gebeld met de vraag of ik bij hem kon komen werken. Dat was precies in de tijd dat hij begon met de serieproductie van zijn Singletrailers. Naast een nieuwe vaste werknemer kon hij nog wel iemand gebruiken die de productie ondersteunde door de terugkerende werkzaamheden zoals het op maat maken, frezen en buigen van buizen en de voorbereiding van laswerkzaamheden uit te voeren.
Toen in 2002 Florian's vaste medewerker er mee op hield, kreeg ik een grotere verantwoordelijkheid en nam ik de complete productie van de Singletrailers voor mijn rekening. Dat was een super scholing waar ik veel van heb geleerd. Met het afronden van mijn studie eindigde ook mijn baantje bij Florian, die de productie van de Singletrailer daarna overdroeg aan Tout Terrain om zich weer volledig op custom framebouw te kunnen concentreren.
Florian heeft me zijn werkplaats beschikbaar gesteld om te kunnen blijven werken aan eigen projecten. Ook vandaag de dag zijn we nog goed bevriend en hebben regelmatig contact en helpen elkaar bijvoorbeeld door het ruilen van materialen. Daar ben ik hem zeer dankbaar voor en ik denk niet dat zoiets vanzelfsprekend is, ook omdat ik tegenwoordig in principe toch ook een soort van concurrent ben.
Je fietsen hebben een duidelijke en bepaalde stijl, welke elementen zijn kenmerkend voor een Bendixen fiets en zit er een evolutie in je stijl?
Kai: In principe bouw ik fietsen die over 5 of 10 jaar nog steeds goed rijden en er esthetisch ook nog goed uit zien. Ik ben groot voorstander van eenvoudige oplossingen en vermijd constructies die het product complexer of kwetsbaarder maken dan nodig. Ik heb klanten die 3 jaar lang ieder jaar gebruik maken van de garantie met een nieuw fully frame van de grotere merken, maar vervolgens teruggaan naar een stalen hardtail, omdat ze geen zin hebben in intensief onderhoud of om in de zomer 4 weken op hun fiets te moeten wachten voor een reparatie.
Op mijn fietsen vind je weinig fratsen, natuurlijk zijn er wel stijlelementen die ik graag toepas, zoals monostay chainstays, die in principe zinloos zijn. Voor mij is een product pas geslaagd als het betrouwbaar is en met zo weinig mogelijk complexiteit zijn doel vervult.
Dirty Pages: Je zult op een Bendixen dus niet snel stijlelementen als bombastisch uitgesneden lugs terugvinden en extravagante geometrieën of obscuur lakwerk evenmin. Een signatuur is er echter wel: strak en functioneel met slimme details. Er zijn meerdere trucs die Kai gebruikt om tot een zo mooi en clean mogelijk resultaat te komen. Zo geeft hij er de voorkeur aan om buizen niet te ovaliseren. Als een onderbuis groter is van diameter dan de balhoofdsbuis, wordt een onderbuis al snel wat geknepen om een verbinding mogelijk te maken. Volgens Kai is dit een compromis, daarom gebruikt hij ´inserts´ gemaakt uit afgedraaide buizen om een grotere balhoofdsbuis samen te kunnen stellen waarmee hij een strakkere overgang creëert naar de onderbuis.
Je werkt exclusief in staal en gebruikt daarvoor eigenlijk alle bekende technieken als TIG lassen en solderen met of zonder lugs. Daarnaast beschik je over een ruime keuze buismateriaal wat betreft afmetingen en fabrikant… Je houdt van afwisseling?
Kai: Precies! Iedere methode heeft zijn voordelen onder bepaalde voorwaarden. Als het om winstgevendheid gaat kom je niet onder lassen uit. Gesoldeerde frames zijn eleganter en exclusiever, ik soldeer bijna altijd zonder lugs, het werken met lugs kent grote beperkingen wat betreft materiaalkeuze en geometrie.
Wat de keuze van buizen betreft, gebruik ik vaak een mix van buizen van verschillende fabrikanten als uitgangspunt voor een frame. Niet iedere maat vind je bij dezelfde fabrikant en op deze manier probeer ik om altijd het optimum te vinden bij de buizenkeuze.
Voor bijvoorbeeld 29ers is het heel moeilijk is om butted onderbuizen te vinden die langer zijn dan 670mm. Voor grotere frames met lange voorvorken zijn deze buizen niet lang genoeg en blijft er niets anders over dan buizen te gebruiken met een constante wanddikte... of om een uitzonderlijk lange 750mm onderbuis van True Temper uit de VS te importeren.
Ben je op het moment fulltime als framebouwer bezig?
Kai: Niet helemaal, maar dat is een bewuste keuze. Primair omdat ik er veel plezier in heb, werk ik nog 2 dagen per week in fietsenzaak. Niet uit noodzaak dus, maar ik hou van de variatie en het teamverband wat het met zich meebrengt.
6 Dagen in de week frames bouwen in de werkplaats betekent nu eenmaal dat je weinig met andere mensen te maken hebt, hoewel ik als bouwer natuurlijk ook met mijn eigen klanten contact heb.
Je bouwt mountainbikes, racefietsen, commuters, cyclocrossers, toerfietsen… waar ligt het zwaartepunt van je werk?
Kai: Mijn eigen achtergrond ligt in het mountainbiken, maar ik bouw inmiddels voor het grootste deel tourfietsen. Daar tel ik ook commuters en randonneurs bij.
De markt voor racefietsen wordt meer en meer gedomineerd door stijfheid en meetwaardes en op dat gebied is het moeilijk om tegen carbon op te boksen.
Hoe typeer je je klanten?
Kai: Je kunt mijn klanten eigenlijk in 2 groepen onder verdelen. De eerste groep bestaat uit jongere mensen (mijn leeftijd), die al een lange tijd met fietsen bezig zijn en als tiener het geld niet konden opbrengen om een Curtlo, Yeti, Serotta of Fat Chance te kopen. Deze groep bouwt over het algemeen de fiets zelf op en koopt bij mij enkel het frame.
De tweede groep klanten koopt hun fiets compleet opgebouwd. Meestal heb je het dan over tourfietsen met een Rohloff naaf. Vaak hebben deze mensen vroeger veel zelf gedaan aan hun fiets en geniet het nu hun voorkeur om de complete fiets in één keer af te nemen. De prijs geeft dan niet de doorslag, tijd voor overleg bij de bouw van zo’n complete fiets en vertrouwen in mijn persoon zijn bij zo'n project des te belangrijker.
Je bent nu framebouwer, zit niet verlegen om werk en werkt ook nog in een fietsenzaak. Vind je zelf nog wel de tijd om te gaan fietsen of voor andere hobbies?
Kai: De laatste jaren fiets ik zelf jammer genoeg te weinig. Als ik ga fietsen neem ik eerder de MTB dan de racefiets. Touren van meerdere weken zijn leuk, maar de tijd daarvoor heb ik helaas niet, tijdens mijn studietijd was dat wel mogelijk.
Ik droom er van om 2 maanden door Japan te rijden. Sinds ik daar in 1998 een stage van 6 maanden heb afgerond heeft het land me gefascineerd.
Als ik nog tijd over heb, mag ik ook graag werken aan oude Italiaanse espresso apparaten. Restaureren en er daarna van genieten… Eigenlijk ben ik inmiddels wel voorzien, maar laatst heb ik toch weer een mooi exemplaar gevonden. Ik heb me voorgenomen die op te knappen en als huwelijksgeschenk te geven aan een goede vriend.
Je woont in Freiburg, in Duitsland een centraal punt binnen de fietsindustrie. Welke voordelen ondervind je van het wonen in deze stad? Heb je veel contacten met leveranciers en collega’s in de regio?
Kai: Freiburg is voor mij zeer aantrekkelijk, onafhankelijk van mijn beroepsmatige activiteiten. Het klimaat is hier goed, het landschap is super en ook de grootte van de stad is precies goed voor mij.
Maar inderdaad, er zijn hier meerdere bedrijven actief in de fietsindustrie. Men kent en waardeert elkaar. Natuurlijk is er het contact met Flori, maar ook met Tout-Terrain (mijn werkplaats bevind zich in het zelfde gebouw). Supernova is schuin aan de overkant gehuisvest en bedrijven als Trickstuff, Tune en Denk Engineering bevinden zich in de directe omgeving.
In mei dit jaar werd de EHBE voor de tweede keer georganiseerd. Zijn dit soort evenementen belangrijk voor je en kun je wat vertellen over je bevindingen na de eerste twee edities?
Kai: Ik denk dat de EHBE het bewustzijn kan versterken dat er een alternatief is voor massaproducten uit het Verre Oosten. Iedere fietsliefhebber komt er aan zijn trekken.
Met de EHBE hebben organisatoren Indra en Ingo een mooi platform opgezet voor kleinere bouwers. Die raken op een beurs als EuroBike al snel ondergesneeuwd in het geweld van de grote merken.
De sfeer tussen de exposanten is zeer open en familiair. Dat de beurs dit jaar in het pinksterweekeinde gehouden werd was wat ongunstig, wat zich ook geuit heeft in de bezoekersaantallen. Volgend jaar wordt dit zeker anders.
Als er niets onvoorziens tussenkomt ben ik er volgend jaar graag weer bij. Ik heb dan ook de hoop dat de EHBE zich verder ontwikkelt en ook de media-aandacht krijgt die ze verdient.
En hoe ziet de nabije toekomst er voor jou uit, stel je jezelf bepaalde doelen die je beslist nog wilt halen?
Kai: In de toekomst kijken kan ik natuurlijk niet, maar ik ben zeer optimistisch als ik er aan denk. Ik heb genoeg werk en ik geniet van het bouwen van frames.
Ik heb me voorgenomen meer tijd te vinden om zelf weer op de fiets te zitten. Wat projecten betreft speel ik met wat ideeën, maar daar verraad ik nog niks over. Je zult het vanzelf wel zien...
Tekst: Pieter d’Haens
Foto’s: Pieter d’Haens, Jeroen van den Brand
Met dank aan: Kai Bendixen
